Değerli Okuyucular,
ÇEVKO DÖNÜŞÜM’ün bu sayısında da her zaman olduğu gibi “İklim Krizi”, “Döngüsel Ekonomi”, “Sorumlu Sanayi ve Sürdürülebilirlik”, “Yeşil Nokta”, “Atık Yönetimi ve Geri Dönüşüm” ve “Sürdürülebilir Yaşam” başlıkları altında güncel ve önemli konulara yer verdik.
Nisan ayında kurulan Türkiye’nin ilk Geri Kazanım Test ve Araştırma Merkezi (GETAM) sanayinin taleplerini almaya başlamak üzere. GETAM’da yapılacak test ve analizler, döngüsel ekonomiye geçiş süreci içinde, dünyada sürdürülebilirlik kaygısıyla ekonomik işletmeler tarafından gereksinim duyulmaya başlanan “geri dönüştürülebilirlik”, bir ürün içindeki “geri dönüştürülmüş malzeme miktarı”, “biyobozunurluk” gibi yeni test ve analizler olacak. ÇEVKO Vakfı ve Yıldız Teknik Üniversitesi işbirliğinde kurulan GETAM, özellikle geri dönüşüm alanında araştırma-geliştirme çalışmaları yapılması, akademik bilgi birikiminin sağlanması ve sanayinin taleplerinin karşılanması bakımından yenilikçi ürünlerin geliştirilmesine katkı sağlayacaktır.
ÇEVKO Vakfı İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik Çalışma Grubu'nun Küresel Isınma Kurultayı Komitesi işbirliğiyle gerçekleştirdiği ve iklim krizi konusunu tüm yönleriyle ele alan 2023 ÇEVKO Vakfı Söyleşileri "İklim Değişikliği, Yeşil Mutabakat ve Sürdürülebilirlikteki Son Gelişmeler" başlığıyla gerçekleştiriliyor. Bu yıl söyleşilerimize öğretim üyelerimizi ve üniversite öğrencilerimizi de dahil ettik; söyleşileri sanayi kuruluşlarımız ve üniversitelerimizle birlikte yapıyoruz.
Ağustos ayında bize ulaşan üç önemli yasal düzenleme var. Bunlardan ikisi eylem planı hazırlığı, diğeri de iklim yasa taslağı. İklim krizi ile savaşımda bizim bir iklim yasamızın olması, karbona bir bedel ve bir sınır konulması oldukça önemli. T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından, muhtemelen çeşitli paydaşların katkısıyla hazırlanan eylem planları ise, belli bir başlık altındaki her bir eylem için, hedef yıl, çıktılar ve performans göstergeleri, sorumlu kuruluş, ilgili kuruluşlar gibi ayrıntılı bilgileri içeriyor. Sera gazı salımını azaltacak, atıkla ilgili iklim değişikliği eylem planındaki alt başlıklar şöyle: “Katı atıkların ve atık suyun oluşmadan önlenmesi ve azaltılması”, “atıkların geri dönüşümü ve geri kazanım oranlarının arttırılması”, “düzenli depolama tesislerine ön işleme tabi tutulmadan gönderilen atık oranının azaltılması”, “atık su yönetiminin ve arıtma altyapısının iyileştirilmesi”, “sıfır atık uygulamaları ve sera gazı emisyon azaltımı kapsamında toplumsal farkındalığın artırılması”, “atık yönetiminin döngüsel ekonomi prensipleri ve sera gazı emisyon azaltımı dikkate alınarak iyileştirilmesi için teşvik ve finansman mekanizmalarının geliştirilmesi”, “bununla ilgili Ar-Ge faaliyetlerinin artırılması ve teknolojik altyapı geliştirilmesi”, “atıkların üretimde hammadde/kaynak olarak kullanımının arttırılması” ve “atık yönetiminde kullanılan taşıtlardan kaynaklanan sera gazı salımlarının azaltılması”.
ÇEVKO Vakfı olarak, sera gazı salımlarının azaltımına yönelik, atıkla ilgili iklim değişikliği eylem planının hazırlık aşamasına geldiğini görmekten memnuniyet duyuyoruz. Avrupa Birliği’nde döngüsel ekonomi eylem planı; ardından da yasal düzenlemeler yapıldığı zaman biz de buna bir şekilde uyum sağlamak, kendi eylem planlarımızı ortaya koymak zorundayız, diyorduk ve çağrıda bulunuyorduk. Şimdi hazırlık aşamasına gelindiğini memnuniyetle görüyoruz. Burada hep sözünü ettiğimiz, atıkların birer kaynak olduğu, hammadde olduğu; geri dönüşümün önemi, geri dönüşümün arttırılması, hedeflerin buna uygun halde yükseltilmesi. Bizim baştan beri, özellikle atık yönetiminde savunduğumuz, Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu (GÜS) modeliyle finansmanın sağlanması finansman mekanizmaları arasında sayılıyor. Benzer şekilde hazırlanmış bir de döngüsel ekonomi eylem planı taslağı var. Elbette bu planlar kesinleştikten sonra önemli olan, bu eylemlerin uygulamaya konulması; belirlenmiş tarihler gelince eylemlerin gerçekten sonuca ulaşmış olması. Tabii, bu çok kapsamlı bir iş ve bu konuda başarıyı bir bakanlıktan veya sadece bakanlıklardan, devlet kurumlarından beklemek haksızlık olur. Onun için, sanayi kuruluşları, sivil toplum, üniversiteler, bireyler, yani tüm paydaşlar olarak hepimiz bu konuda destek olmalıyız. İklim kriziyle mücadele anlamında artık bütünsel olarak, farklı bir ekonomik modele geçmemiz gerekiyor. Öncelikle bunun farkına varmalı, bunun ne anlama geldiğini tüm taraflarla paylaşmalı ve birlikte çalışmalıyız.
ÇEVKO DÖNÜŞÜM’ün bir sayısını daha sizlere sunmaktan mutluluk duyuyor, e-dergimizin hazırlanmasında emeği geçenlere gönülden teşekkür ediyorum.
Mete İmer
ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri
ÇEVKO Dönüşüm dergimizin 29. sayısını okumak için tıklayınız.
