Avrupa Birliği, şirketleri ve tüketicileri daha yeşil alternatifler seçmeye teşvik etmeyi amaçlayan iklim hedefleri üzerinde çalışmaya başlarken, birlik ve enerji endüstrisi, bahislerini hidrojenden yana koruyor.
Ancak temiz hidrojen, iklim nötrlüğünün sağlanmasının cevabı olabilir mi?
Temiz hidrojen veya yeşil hidrojen, fosil yakıtlar olmadan yapılır ve yenilenebilir enerji teknolojilerinden elektrik kullanır. Ama aynı zamanda gazı üretmenin pahalı oluşu ve maliyeti de bir engel teşkil ediyor.
Şu anda, gazı üretmenin en çok kullanılan yolu 'gri hidrojen' denilen şey, ancak en kirletici yöntemlerden biri. Buhar metan reformasyonu yoluyla doğal gaz kullanarak çalışır ancak emisyonu tutmaz.
Uluslararası kuruluşlar ve enerji devlerinden oluşan bir araştırma ortaklığı olan Hydrogen4EU tarafından hazırlanan bir rapora göre, temiz hidrojen, sanayi, ağır yük taşımacılığı ve mevsimlik depolama gibi sektörlerin karbondan arındırılmasına yardımcı olmak için vazgeçilmez olacak.
Ancak rapor, bunun iklim sorununun tamamını çözmede sihirli değnek olmadığını açıkça ortaya koyuyor. Daha ziyade, elektrifikasyon yoluyla kolayca karbondan arındırılamayan sektörlerin kayıp halkası.
Petrol ve gaz şirketleri ve hükümetler de temiz hidrojeni geleceğin gazı olarak görüyor ve bu da Avrupa'nın 2050 yılına kadar net sıfır karbon emisyonuna ulaşma hedefine ulaşmasına yardımcı olabilir.
Avrupa’nın hidrojen planı
Avrupa Komisyonu, 14 Temmuz'da, bloğun karbon emisyonlarını azaltmaya ve 27 AB ülkesini fosil yakıtlardan uzaklaştırmaya yönelik en iddialı tekliflerinden bazılarını içeren Fit for 55 iklim paketini açıkladı.
Bu yeşil hidrojen için ihtiyacınız olan altyapı miktarının gerçekten çok büyük olduğunu da kabul ettiğimizi düşünüyorum.
Bunu başarmak için taslak tekliflerin bir kısmı, Avrupa hidrojen endüstrisinin gelişimine önemli bir destek veriyor.
Bu nedenle, sanayi sektöründe hidrojen tüketiminde yüzde 50 hedef pay için bir plan detaylandırıyor. Ayrıca, 2030 yılına kadar AB'de üretilecek 10 milyon ton yenilenebilir hidrojen ve hidrojen yakıt ikmal istasyonlarının daha yaygın olarak kullanılabilir olması gibi iddialı bir hedef de belirledi.
Daha temiz hidrojen uygulamanın maliyeti ne olacak?
Temiz hidrojenin zorluğu, fosil yakıtlarla rekabet edebilmek için maliyeti düşürmektir.
Deloitte Ekonomik Danışmanlık Enerji ve Modelleme Direktörü ve raporun yazarlarından biri olan Johannes Trüby, Euronews Next'e “Bence şu anda gerçekten önemli olan hidrojen projelerinden para kazanamazsınız çünkü temiz teknolojiler kirli teknolojilerden daha pahalı," dedi.
“Şirketlerin başa çıkabilmesi için yönetmelikler hazır olur olmaz, hidrojen projeleri gelecek ve ardından maliyetleri aşağı çekeceksiniz.”
Kârın daha sonra geleceğini, ancak şu an için temiz hidrojen endüstrisinin ne kadar değerli olabileceğine bir fiyat koymanın imkânsız olduğunu söyledi.
Trüby, "Yeşil hidrojen, net sıfıra geçişte kesinlikle çok önemli bir rol oynuyor" dedi.
Raporun yazarlarından Deloitte'tan Johannes Trüby, Euronews Next'e verdiği demeçte, "Sanırım bu yeşil hidrojen için ihtiyacınız olan altyapı miktarının gerçekten çok büyük olduğunu da kabul ediyoruz."
Mavi hidrojen
Ancak, yeşil hidrojen üretmek daha uygun maliyetli olsa bile Hydrogen4EU raporu, bunun gelecekteki tüm temiz hidrojen talebini karşılamaya yeterli olmayacağını söylüyor.
Avrupa'nın 2050 hidrojen talebini karşılamak için "1.000-1.700 GW tahsis edilmiş güneş fotovoltaik, benzer miktarda rüzgâr enerjisi ve 680 ila 1500 GW elektrolizöre" ihtiyacı olacağını söyledi.
Ancak AB toplamda 120 GW fotovoltaik ve 170 GW rüzgâr enerjisi kurmuş olduğundan, bunun on kat artması gerekecek.
Hidrojen yapılarının geliştirilmesinin Avrupa'ya yaklaşık 1,3-1,5 trilyon Euro'ya mal olabileceğini ve bunun hidrojen üretimi, nakliyesi, depolaması ve boru hatları için kurulumları kapsayacak şekilde olacağını tahmin ediyor.
Temiz hidrojeni artırmanın bir başka yolu, doğal gazdan ve ardından karbon yakalama ve depolamadan (CCS) yapılan mavi hidrojen üretimini artırmak.
İlgili CO2 emisyonlarını yer altına gömdüğü için düşük karbon olarak kabul ediliyor. Ancak çevre grupları ve bazı AB üyeleri, yeşil hidrojen kadar temiz olmadığından tereddütlü.
Ancak Komisyon ve endüstri uzmanları, pazarı büyütmek için mavi hidrojene ihtiyaç duyulacağını kabul ediyor.
Hydrogen4EU raporu, hidrojen üretimi söz konusu olduğunda tüm seçeneklerin göz önünde bulundurulması gerektiğini tavsiye ediyor ve teknolojik olarak muhtelif bir modelin düşük karbonlu hidrojen değer zinciri oluşturma maliyetini 2050 yılına kadar 2 trilyon € düşüreceğini savunuyor.
Uluslararası Enerji Ajansı'nda (IEA) Hidrojen Danışmanı ve Hollandalı bir gaz şirketi olan Gasunie'de danışman olan Noé van Hulst, Avrupa'nın temiz hidrojen pazarında bir dünya lideri olmak istediğini ve bunu yapmak için güçlü bir konumda olduğunu ileri sürüyor.
Euronews Next'e verdiği demeçte van Hulst, "Gaz boru hatlarını başka bir amaçla kullanacağınız bir politikaya ihtiyacımız olacak" dedi.
"Ardından temiz hidrojeni tedarik kaynaklarından daha uzaktaki talep merkezlerine taşıyabilirsiniz, ancak neyse ki bunu gaz boru hatlarını yeniden tasarlayarak yapabiliriz".
Neyse ki, Avrupa'nın bu olasılığı zaten kabul ettiğini ve Avrupalı gaz altyapı şirketlerinin sözde hidrojen omurga planını tasarladığını, bu sayede önümüzdeki on yıllarda ve zaten önümüzdeki beş ila 10 yıl içinde peyderpey yapılabileceğini söyledi.
"2040'a kadar hidrojen temel olarak doğudan batıya, kuzeyden güneye ve tam tersi, Avrupa boyunca taşınabilir. Depolama da dahil olmak üzere gerçekten entegre bir Avrupa temiz hidrojen pazarı inşa etmek için ihtiyacınız olan şey de bu," dedi.
Van Hulst, uzun vadede muhtemelen temiz hidrojenin dünya çapında ticaretinin yapıldığını göreceğimizi tahmin ediyor. Ancak bunu yapmak için hangi ürünün ticaretinin yapıldığı ve karbon ayak izinin ne olduğu konusunda bir netliğe ihtiyacımız olacak.
"Bu temel üzerine inşa edilmiş saygın, sağlam ve güvenilir bir sertifika piyasası olması gerekiyor. O zaman temiz hidrojen yeni bir küresel emtia piyasası haline gelebilir" dedi.
Uluslararası Hidrojen ve Yakıt Pilleri Ortaklığı şu anda farklı hidrojen üretme yolları için ne kadar karbon üretildiğinin nasıl hesaplanacağına dair bir metodoloji üzerinde çalışıyor.
Hidrojenin geleceği ne?
Şu an için AB'nin 2030 yılına kadar 10 milyon ton yenilenebilir hidrojen üretme planına ulaşması çok uzak.
Trüby'nin Deloitte'taki ekibi, Avrupa genelinde duyurulan farklı hidrojen projelerini izliyor ve uygulandıklarında ne kadar hidrojen üretebileceklerini hesaplıyor.
Son iki buçuk yılda, AB'nin 10 milyon tonluk hedefinin sadece üçte birinin 2020'de üretildiğini söyledi.
Trüby, "Tedarik açığı hâlâ oldukça büyük. Yani, 2030'a daha dokuz yıl var ve daha fazla projenin geldiğini görebilirsiniz," dedi.
"Ancak bu, Komisyon'dan beklentiyi bırakıp sahayla karşılaştırırsanız, hâlâ oldukça önemli bir arz açığının olduğunu görürsünüz."
Bununla birlikte, elektrikli araçlar uzun mesafeler ve ağır yük taşımacılığında zorlandığından, özellikle kamyonlar olmak üzere ağır nakliye için de dahil olmak üzere temiz hidrojen kullanımı bol miktarda mevcut. Uçaklar ve gemilerde de kullanılabilir.
Hidrojen ayrıca çelik üretimi, çimento ve kimyasallar gibi ağır endüstriler için de faydalı.
Trüby, "Bu, enerji endüstrisindeki paydaşların gerçekten çoğunu ilgilendiren bir konu ve bence bu yüzden devasa olmasını umabiliriz" dedi.
"O zaman ne kadar önem teşkil edecek, bu farklı bir konu. Ama herkes tam olarak bu nedenlerle hidrojen hakkında konuşuyor çünkü herkesi etkiliyor".
